Şirketler; vizyon ve misyonlarını halka anlatmak için çeşitli yollar kullanmaktadır. Hikâye anlatıcılığı da kullanılan yollar arasındadır. Şirket hikayeleri; halkın olduğu kadar basının da ilgisini çekmektedir. Hikâyelerde genel olarak işlenen konular; araştırma, macera, takip, kurtarma, kaçış, intikam, sır, rekabet, güçsüzlük, cezbedicilik, metamorfoz, dönüşüm, olgunlaşma, aşk, yasak aşk, kurbanlık, keşfetme, eşitsizlik, yükseliş ve düşüştür. (Çakır Özdemir, 2021: 51) İletişim alanında ise beş tanesi önem kazanmaktadır. Bunlar; araştırma, macera, rekabet, güçsüzlük, eşitsizliktir.

Hikaye

Apple’ın hikayesine baktığımızda, 1 Nisan 1976 yılında Steve Jobs’ın liseden arkadaşı olan Steve Wozniak ve Ronald Wayne ile birlikte California’da bir garajda kurulduğuna dair bir anlatı karşımıza çıkar. Garajda yaptıkları ilk ürün ise; DIY kiti olarak satılan, bir bilgisayar olan Apple I’dir. Günümüz teknolojisi ile bakıldığında; ortaya koydukları cihaz çok basit işlemleri gerçekleştirmektedir. Oysaki o dönem içinde oldukça ses getirmiştir.

Logonun Hikâyesi 

Şirketlerin logoları da üzerine konuşulan, dikkat çekici bir faktördür. Farklı fikirlerin, hikâyelerin ortaya atılmasını sağlamaktadır. İlk logoları, bir elma ağacının altında oturan Isaac Newton düşünülerek tasarlanmıştır. Jobs ve Wozniak şirketlerinin isim hikâyelerini verdikleri farklı röportajlarda şu şekilde anlatmış:

Steve Jobs; “O dönemde meyve diyetlerimden birini yapıyordum. Bir elma çiftliğinden gelmiştim ve bu ismin göz korkutucu olmadığını, aksine eğlenceli ve canlı olduğunu düşündüm.”

Steve Wozniak; “Ortaklığımız için bir isim bulmamızdan birkaç hafta sonraydı. Steve Jobs’u havaalanından almıştım, Oregon’dan dönüyordu, ‘elma bahçesi’ dediği yerden. Steve bir isim önerdi; “Apple Computer.” Ağzımdan çıkan ilk yorum “Peki ama Apple Records?” oldu. Bu, Beatles’a ait olan plak şirketiydi. İkimiz de kulağa daha teknik gelen isimler bulmaya çalıştık ama aklımıza pek iyi seçenekler gelmedi. Apple çok daha iyiydi, aklımıza gelen bütün isimlerden daha iyiydi.” (Karakurt, 2021)

Isırılmış Elma

‘Isırılmış elmanın’ hikayesi ise; günümüzde kullanılan bilgisayarın temelini atan, yapay zekayı geliştirip Almanların savaş şifrelerini çözen Alan Turing’e ithafen tasarlanmış olduğuna dairdir. Logonun neden ısırılmış bir elma olduğuna gelecek olursak; Alan Turing 8 Haziran 1954 tarihinde hizmetçisi tarafından evinde ölü olarak bulunur ve Turing’in siyanür enjekte ettiği elmayı ısırarak intihar ettiği öğrenilir. (Karakurt, 2021) 2009 yılında logonun tasarımcısı Rob Janoff ise tüm bu iddiaların şehir efsanesi olduğunu söyleyerek gerçekleştirdiği röportaj sırasında elmanın kiraz olarak algılanmasından kaygılandığı için ısırık alınmış şekilde çizdiğini belirtmiştir.

Örneğe bakılacak olursa; şirketi kuran kişilerden, logosuna, kurulan mekândan, markanın adına kadar birçok hikâye üretilecek unsur vardır. Hikâyeler aynı zamanda; tüketicilerin özdeşlik kurmalarını sağlamaktadır.

Ürün

Apple I’in başarısı, ev kullanımı için tasarlanmış daha güçlü bir bilgisayar olan Apple II’nin geliştirilmesini sağladı. Apple’ın kitleler tarafından tanınmasının önü açılmış oldu. 1984’te grafiksel bir kullanıcı arabirimine sahip, ticari olarak başarılı ilk kişisel bilgisayar olan Macintosh piyasaya sürüldü. Macintosh’u sırasıyla müzik, cep telefonu ve tablet endüstrilerinde devrim yaratan; iPod, iPhone ve iPad gibi diğer ikonik ürünler izledi.

Apple, birçok başarısına rağmen yıllar içinde zorluklarla da karşılaştı. 1990’ların sonunda şirket zor durumdaydı ve Steve Jobs, kurduğu şirkete geri dönerek durumu tersine çevirdi. Apple, Jobs’ın liderliğinde, şirketi dönüştüren ve onu dünyanın en değerli şirketlerinden biri haline getiren iMac, iTunes ve iPhone gibi oyunun kurallarını değiştiren bir dizi ürünü piyasaya sürdü. Bugün Apple, şık ve yenilikçi ürünleri, sadık müşteri tabanı ve teknolojik yenilik ve tasarım mükemmelliğinin simgesi statüsüyle tanınmaktadır. Şirket, Apple Watch ve AirPods dahil olmak üzere son lansmanları ve sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluğa devam eden taahhüdü ile gündemde kalmaya devam etmektedir.

Marka günümüzde; konfor, kullanım, güvenlik açısından sabit ve gün geçtikçe artan bir müşteri profiline sahiptir. Apple’ın kullandığı en önemli yollardan biri, ürün lansmanlarıdır. Şirket, genellikle medyada geniş yer bulması ve spekülasyonların eşlik ettiği; koreografisi özenle hazırlanmış ve merakla beklenen ürün lansmanlarıyla ünlenmiştir. Bunu reklam filmleri ile geleneksel medyaya da taşımıştır. Tanıtım günlerinde ve reklamlarda genel amaç heyecan yaratmak, satışları arttırmaktır.

Kriz

Apple, etkili kriz iletişimi yoluyla itibarını yönetmede de başarılı olmuştur. Örneğin, 2010 yılında şirket, bazı iPhone 4 kullanıcılarının aramaların kesildiğini ve telefonun anteniyle ilgili diğer sorunları bildirdiği “Antennagate” tartışması nedeniyle önemli bir tepkiyle karşı karşıya kalmıştı. Apple, etkilenen müşterilere ücretsiz vakalar sunarak ve sorunu şeffaf ve doğrudan bir şekilde ele alarak hızlı ve etkili bir şekilde yanıt verdi. (Go Travels)

Sonuç

Başarılı markaların arkasında mutlaka iyi kurgulanmış bir hikâye olduğunu Apple’da da görmüş olduk. Zaman, mekân, kişilerin olay örgüsü çerçevesinde belli konumlara yerleştirilmesi; tüketicilerin anlamasını ve duygusal bağ kurmasını kolaylaştırmaktadır. Unutmamak gerekir; başarı, tesadüf değildir.

Kaynakça

• Karakurt, S. “Apple’ın ısırılmış elmasının hikayesi”. My Gazete. 28.02.2021. Erişim adresi: www.mygazete.com.
• Özdemir Çakır, H.  İletişim Çalışmalarında Hikaye Anlatıcılığı. Nobel Akademik Yayıncılık, Eylül 2021.
• Go Travels, Erişim adresi: tr.go-travels.com