Bürokratların koca koca açıklamalarını derin bir anksiyete ile dinlediğimiz, her güne yeni komplo teorileri, öngörüler, öneriler ve kısıtlamalarla uyandığımız o günler geride kaldı. Evet hepsi bir yıl önce tüm dünyaya soğuk duş etkisi yaptı ve şimdi biz, o irkildiğimiz sularda yüzmeye epey alıştık. Alışma tabirini irite edici bulsam da, bu içerikte pandemiyle geçen bir yılın bizden götürdüklerinden çok şu “yeni” düzenimize kattıklarına değineceğimden burada zoraki de olsa alışmayı kullandım, mazur görelim.  Ne demiştik, artık geride kaldı o “yeni normale geçtik ey halkım!” müjdesiyle pandeminin “biraz” diş sıkarak atlatılacak bir meret olduğuna inandırıldığımız günler.

Şimdi mi? Malum pandeminin kaçıncı dalgasını yaşadığımızı ya da vaka sayısını gün gün takip etmeyi bırakalı çok oldu. Hayatımıza gireli bir yılı geçen salgınla, artık hepimiz günün çoğunluğunu ekran ya da monitör karşısında geçirmeye, çevrimiçi platformlara, fazlaca aşinayız. Bu sürecin en çok etkilediği ve kaçınılmaz dönüşüme sebep olduğu alanlardan biri de eğitim. Birleşmiş Milletlere göre Nisan’ın ikinci yarısı itibariyle toplam 200 ülkede ilk, orta ve yüksek öğretim kurumları kapatıldı ve 1,58 milyon öğrenci uzaktan eğitime geçti. Bu eğitim dönüşümüne şahit olan ülkelerin hemen hemen hepsi 2021 yılında da uzaktan eğitime devam etti. Çevrimiçi eğitimin kaçınılmaz bir yol olduğu bu süreçte, ülkelerin gelişmişlik seviyelerine göre pandemiyle mücadele yöntemleri çeşitlendiği gibi; çevrimiçi eğitime geçişe adapte olma süreçleri ve oranları da değişkenlik gösteriyor.

Mart 2021 itibariyle dünya genelinde kademeli olarak yüz yüze eğitime geçiş kararı alındı. UNESCO, Mart ayı itibariyle dünya genelinde 210 ülkenin yalnızca 26’sında okulların kapalı, 112’sinde tamamen açık, 72’sinde ise kısmen açık olduğunu duyurdu.

Gelişmekte olan birçok ülkede internete erişimin kısıtlı olması sebebiyle çevrimiçi eğitim daha çok televizyon kanalları üzerinden sürdürülürken, ileri bilişim teknolojisine sahip ülkelerde genel itibariyle canlı yayın ve toplantıların yapıldığı interaktif eğitimler öne çıkmakta. Peki, dünya genelinde son bir yılda çevrimiçi eğitime dair hangi politikalar geliştirildi? Bu soruya yanıt olması adına gelişmişlik düzeyleri ve bulundukları coğrafya farklılık gösteren, 6 kıtadan seçili 20 ülkede Covid-19 salgın sürecinde eğitimin seyrini ilginize sunuyorum.

Toplam Vaka: 3,49 Mn

Türkiye, son üç yılda geliştirilen internet erişimini arttırıcı politikalar ve şirketlerin ağ geliştirme yöntemleri neticesinde, internet hızı bakımından dünyada ilk yüz ülke arasına girmeye başladı. 27.29 Mbps indirme ve 7.22 Mbps yükleme hızı ile dünyada 100. sırada yer alan Türkiye, 2020 yılının ilk aylarında mobil internette ortalama 37.72 Mbps indirme hızı ve 14.83 Mbps yükleme hızı ile dünyada 48. sırada yer aldı. Pandemi sonrası artan yoğunluk sebebiyle hem sabit hem mobil internet hızında düşüş yaşandı. 2020 Mart ayında mobil indirme hızı 35.43 Mbps’den 32 Mbps’ye gerilerken; sabit internette indirme hızı 29 Mbps’den 24.15 Mbps’ye geriledi1.  

Türkiye’de salgının ülkeye geldiği ay olan Mart’ın son haftası itibariyle ilk ve orta dereceli okullarla birlikte üniversiteler de eğitime ara verdi. Bu aranın hemen ardından Milli Eğitim Bakanlığı’nın oluşturduğu Eğitim Bilişim Ağı (EBA) ile hem internet üzerinden öğreticilerin öğrencilerle canlı yayınları sağlandı hem de EBA TV’de ilk ve orta öğretim öğrencileri için ders anlatım programları yayınlanmaya başladı. Ayrıca, Whatsapp üzerinden öğretmenleriyle iletişim kuran öğrenciler, ödev paylaşımı veya sisteme dair sorularını bu eş zamanlı eğitim yöntemiyle sağladı. Ancak, yetersiz altyapı sebebiyle gerekli cihaz ve internete sahip olmayan binlerce öğrenci eğitime devam edemediğinden çevrimiçi eğitime katılım oranı oldukça düşük. Bunun yanı sıra, öğretmenlerin yeni adapte olduğu çevrimiçi eğitim hakkında velilere de herhangi bir eğitim verilmemesi, öğrencilerde uyum problemlerine yol açtı. Bu problemlerin telafisi adına Eğitim Bakanlığı, EBA kullanımları için 8 GB mobil uygulama desteği sağladı. Bunun yanı sıra yerel yönetimlerin de desteğiyle bazı öğrencilere tablet hediye edildi. Ancak, uzaktan eğitime devam etmesi gereken tüm öğrencilere cihaz tedarik edilmediği ve mobil veri desteğinin ulaşamadığı binlerce öğrenci olduğu için, öğrenciler yeni eğitim modeline uyum sağlayarak eğitime devam etmekte zorluk yaşıyor. 

26 Şubat 2021’de illere göre Koronavirüs risk durumunu gösteren haritanın halkla paylaşılması ve 1 Mart’ta Sağlık Bakanı’nın yeniden “kontrollü normalleşme” çağrısı yapmasının hemen akabinde, kısıtlamaların gevşetildiği bazı kararlar alındı. Bu sürecin eğitime yansıması ise ilk ve orta dereceli okulların 2 Mart itibariyle kısmi olarak yüz yüze eğitime geçişiyle oldu. Öğrenciler yaklaşık bir yıldır takip ettiği çevrimiçi eğitime ara vermeden “hibrit” adı verilen bu yeni sistem ile belirlenen günlerde okulda yüz yüze eğitime devam ettiler. Maske ve hijyen hassasiyetinin korunacağı teminatıyla bu sisteme geçiş yapılsa da birçok okulun temel hijyen malzemelerine sahip olmaması, okul idaresinin temizlik malzemesi tedarik etmek için velilerden aidat talep etmesiyle sonuçlandı. Buna rağmen ilk gözleme göre, çevrimiçi eğitime katılımın yukarıda bahsi geçen alt yapı eksikliği nedeniyle oldukça az olmasına karşın, yüz yüze eğitimin yürütüldüğü belirli günlerde sınıflar doldu. Bu durum her ne kadar çevrimiçi eğitim sürecinde erişim engeline takılan milyonlarca öğrencinin eğitime yeniden adapte olmasına olanak verse de, salgın riskinde bir azalmanın olmadığı ve tedbirlerin gevşetilmesiyle riskin giderek arttığı yönünde açıklamalar hala bizimle. Bu nedenle eğitimde hibrit sistemin, bir yandan iyileştirip bir yandan zehirler haliyle “farmakolojik” bir etki yarattığı söylenebilir.

Nitekim, 24 Mart 2021’de yayınlanan illere göre Koronavirüs risk haritası gösteriyor ki,  yalnızca bir aylık “kontrollü normalleşme” sonucunda ülkenin neredeyse tamamı yüksek riskli duruma geldi. Bu nedenle 4 Nisan 2021 itibariyle yüksek riskli illerde yeniden uzaktan eğitime geçildi. Güncel karara göre, 8. ve 12. sınıf öğrenciler bir süre daha haftanın belirli günlerinde yüz yüze eğitime devam ederken, diğer öğrenciler için hibrit eğitime son verildi ve yeniden uzaktan eğitime geçildi. Salgının seyri göz önünde bulundurulursa, uzaktan eğitimin bir süre daha devam edeceği aşikâr.

Toplam Vaka: 2,89 Mn

İnternet kullanıcı oranı %862 olan ülkede 2020 yılı Şubat ayı internet hızı ortalama 24.64 Mbps’dir. Mart itibariyle salgın sonrası internet kullanımındaki artışın internet hızında gerilemeye yol açmaması için altyapı kapasitesi geliştirme çalışmaları yürütülmeye başlandı.

Her eyaletin kendi eğitim sistemini belirlediği Almanya’da Mart itibariyle çoğu eyalet uzaktan eğitime geçti. 4 Mayıs 2020 itibariyle okulların kademeli olarak açılmasına karar verilse de eyaletler okulları kısmi olarak açma kararı aldı. Lise bitirme sınavı olan Abitur’un tüm eyaletlerde yapılması kararı alındı. Uzaktan eğitimde kullanılan uygulamalar arasında en yaygın olan ise diğer Avrupa ülkelerinde de görülen e-posta ile öğreticiye ulaştırılan haftalık ödevler. Bunun dışında Zoom gibi uygulamalar aracılığıyla gerçekleştirilen toplantılarla eğitim bir yandan canlı derslerle devam ederken öte yandan, özellikle üniversitelerde, öğrencilerin sonra da izleyebileceği video kayıtları ile çevrimiçi erişimde fırsat eşitliği yakalanmaya çalışılıyor. Şubat 2020 itibariyle okulların açılması talep edilse de salgının durumu göz önünde bulundurularak ilk, orta ve yüksek öğretim kurumlarının kapalı kalması sağlandı. Kreşlerin durumu ise eyalet yönetimlerine bırakıldı. Böylece Almanya Mart 2021 itibariyle okulları kısmen açık ülkeler arasında yerini aldı.

Toplam Vaka: 901 B

Salgının Mart itibariyle artmasının ardından 13 Mart 2020’de okullar kapatılarak çevrimiçi eğitime geçildi. Ancak Belçika’da ilk ve orta öğretim öğrencilerine yönelik devletin kurduğu bir çevrimiçi eğitim platformu bulunmuyor. İlk ve orta öğretimin yanı sıra yükseköğretimde de ödev sistemi takip edilen ülkede öğrenciler öğretmenleriyle doğrudan iletişim halinde kalarak ödevlerini e-posta yoluyla göndermekte. Eğitimde eşitliği sağlamak adına Flaman hükümeti, 900 bin Euro ödenek ayırdığı öğrencilere cihaz desteği sağlamak için politika geliştirdi. Bu kapsamda, 12 bin 500 öğrenciye diz üstü bilgisayar ve tablet tedarik etti. Ayrıca, hükümetin teşvik etmesiyle Proximux ve Telenet gibi internet sağlayıcı şirketleri, binlerce öğrenciye ücretsiz internet imkânı sundu. Bu sistemin Mayıs ayına kadar sürdürüldüğü Belçika’da, okullar kademeli olarak açılmaya başladı. 1 Eylül 2020 itibariyle dil kursları ve özel eğitim merkezlerini kapsayacak şekilde eğitim yüz yüze eğitime dönmeye başladı. Bu kapsamda, lise öğrencilerine maske zorunluluğu getirilirken üniversitelerde böyle bir zorunluluk bulunmuyor. 22 Mart 2021 UNESCO verilerine göre Belçika’da okullar tamamen açıldı ve tüm dereceli eğitimler yüz yüze gerçekleştirilmeye başlandı. 

Toplam Vaka: 4,36 Mn

İnternet kullanıcı oranı %94,623  ile oldukça yüksek olan Birleşik Krallık’ta pandemi nedeniyle 20 Mart’ta tüm okul ve üniversiteler kapatıldı. Çoklu görüntülü konuşma programları ile eğitime devam edildi. Özel okullarda bu sistem anında devreye girerken devlet okullarında 1 aylık gecikme yaşandı. BBC tarafından müfredata uygun olarak hazırlanmış ders içerikleri hem çevrimiçi platformlarda hem de televizyon yayınlarında öğreticilerin eğitime devamına olanak tanıdı. Kış ortası itibariyle yüz yüze eğitim için hazırlık yapılan ülkede Mart 2021 itibariyle okullar tamamen açıldı. 

Toplam Vaka: 4,82 Mn

Fransa’da nüfusun %80’i4 internet kullanıcısıyken, sabit internette indirme hızı 154.14 Mbps bandında seyrediyor. Yükleme hızı ise ortalama 107.26 Mbps olan ülke, dünyada internet hızı bakımından 8. sırada yer alıyor. Mobil internet konusunda ise, 48.86 Mbps indirme ve 10.25 Mbps yükleme hızı ile Fransa, dünyada mobil internet erişiminde 25. sırada yer alıyor 5.

16 Mart 2020 itibariyle ilk ve orta dereceli okullarla birlikte üniversiteler de eğitime ara verdi. Eğitimin uzaktan devam etmesi adına Eğitim Bakanlığı tarafından kapsamlı bir dijital platform oluşturulamadı. Ancak “sınıfım evde” uygulaması ile ilk ve orta öğretim öğrencilerine derslerini evden takip edebilme imkânı sağlandı. Ayrıca, Fransa Eğitim Bakanlığı’nın geliştirdiği Fransız kamu görsel-işitsel eğitim platformu olan “Lumni”, ücretsiz eğitim videoları ve podcast yayınları sağlayarak pandemi sürecinde tüm halka hizmet verdi6. Ancak Fransa Eğitim Bakanlığı’nın yaptığı açıklamaya göre öğretmenlerin yalnızca dörtte biri bu uygulamayı etkin bir biçimde kullanabildi. Bu nedenle, ülke genelinde dijital eğitimde açıklar kapatılmaya çalışılıyor. Her ne kadar birçok ülkeye kıyasla dijital altyapısı gelişmiş olsa da, Fransa okullarını tamamen kapatmada çekimser davrandı ve yüz yüze eğitime geçiş amaçlı politika sergiledi. Hatta Fransa Eğitim Bakanı, pandemi sürecinde Avrupa’da okullarda en çok ders yapan ülke olduklarını açıkladı. Ocak 2021 itibariyle çevrim içi ve yüz yüze olarak  hibrit bir sistem uygulayan ülke, UNESCO’nun güncel verilerine göre Mart 2021 itibariyle okulların tamamen açıldığı yerlerden.

Toplam Vaka: 3,68 Mn

Pandeminin dünyada gündem olmaya başladığı 2020 Mart ayı itibariyle vaka sayısı salgının patlak verdiği yer olan Çin’i dahi geçen İtalya’da, gerek sağlık sektörünün cevapsız kalışı; gerek turizm sektörüne aldığı darbe nedeniyle, ülke ekonomisi ciddi olumsuzluklarla boğuştu. Bu doğrultuda, birçok Avrupa ülkesi gibi okulları kapatan İtalya hükümeti, uzaktan eğitimi hem çoklu görüntülü konuşma programları hem de televizyon yayınları ile sürdürdü. Evlere kapanma süresinin uzaması birçok öğrencinin sokağa dökülerek hükümete normalleşme taleplerini duyurmasıyla sonuçlandı. Aralık ayı itibariyle yüzlerce üniversite öğrencisi, üniversitelerinin önünde ailelerinin de eşlik ettiği “okulları açın” eylemleri yaptı. Çevrimiçi eğitim kapsamında eğitimde eşitsizliği en aza indirmek adına ülkede ödenek oluşturuldu ve internet erişimi bulunmayan yoksul ailelere cihaz desteği sağlandı. 2021 Mart ayı itibariyle yüz yüze eğitimde gelişme kat eden ülkede şu an okullar kısmen açık.

Toplam Vaka: 29.357

Coğrafi konumu nedeniyle salgınla mücadele için geliştirdiği kısıtlama politikaları en olumlu sonuç veren ülkelerden olan Avustralya’da okullar Mart 2020 itibariyle kapandı ve dersler çevrimiçi platformlar aracılığıyla devam etti. Öğretmenler, öğrencilerin olmadığı sınıflarda canlı yayınlar yaparak eğitimde devamlılık sağladı. Üniversitelerin kapatılması ve uzaktan eğitime geçmesinin ardından uluslararası öğrenci oranı oldukça yüksek olan Avustralya üniversitelerinde, çevrimiçi eğitime katılım oranı düşük seyretti. Pratik derslerin zorunlu olduğu tıp ve mühendislik öğrencileri ise yeterli telâfi politikalarının geliştirilmemesinden ötürü stresli bir süreç yaşadı. Ancak 2021 itibariyle vaka sayısındaki artış hızı düşük olan ülkede okullar şu an kısmen açık.

Toplam Vaka: 30,7 Mn 

İnternet kullanıcı oranı Nisan 2020 itibariyle %75.237 olan ülkede, sabit internet hızı indirmede 152.60 Mbps iken yüklemede 57.13 Mbps. Mobil internet konusunda ise ABD, 44.06 Mbps indirme ve 9.23 Mbps yükleme hızı ile dünyada 33. sırada yer alıyor.

2020 Mart sonu itibariyle üniversitelerin ders iptalleriyle başlayan ve Nisan’da hemen her eyaletin eğitime ara verme kararı aldığı ülkede çevrimiçi eğitim üniversitelerin yanı sıra ilk ve orta dereceli okullarda da etkin olarak sürdürüldü. Uzaktan eğitim kapsamında öncelikli olarak Zoom, Google Classroom ve Skype gibi toplantı programları sayesinde öğrenci ile doğrudan iletişime geçilerek eğitim sürdürülmeye başlandı. Ancak, Eğitim Bakanlığı’nın açıklamasına göre, öğretim elemanlarının sisteme adaptasyonu zaman aldığı için bu platformlarla sunulan eğitim nitelikli yürütülemedi. Bunun yanı sıra, yaklaşık 12 milyon öğrencinin internete erişimde sorun yaşadığı ülkede bazı eyaletlerde tedbirler kapsamında yüz yüze eğitime devam edildi8. California eyalet yönetimi, özellikle Los Angeles bölgesindeki cihaz açığını kapatmak adına 50 milyon dolar yatırımla gerekli tablet ve bilgisayar tedarik etti. Ayrıca bu bölgede Google desteğiyle 100 bin öğrenciye internet ve 4 bin öğrenciye bilgisayar desteği sağlandı. New York eyaletinde ise internet erişimi ile birlikte cihaz desteği sağlamak amacıyla 300 bin tablet dağıtıldı. Ülke genelinde yapılan anketlere göre, ilk ve orta dereceli okullarda çevrimiçi eğitime katılım oranı yalnızca %539. Tüm bu aksaklıklar, okulların kademeli olarak açılmasına neden oldu ve ABD şu an okulları kısmen açık ülkeler arasında yer alıyor. 

Toplam Vaka: 106 B

169.74 Mbps indirme ve 165.10 Mbps yükleme hızı ortalaması ile dünyada 4. Sırada yer alan Güney Kore’de, mobil internet hızı 109.04 Mbps indirme ve 17.70 Mbps yükleme seviyesinde.

2020 Mart ayı itibariyle anaokulları, ilk ve orta dereceli okullar ve üniversitelerin kapatıldığı ülkede eğitim uzaktan devam etmeye başladı. Üniversite sınavına girecek lise son sınıf öğrencileri ise kısıtlamalara tabi tutularak yüz yüze eğitime devam etti. Ülkedeki internet altyapı kapasitesi, çevrimiçi eğitimde birçok ülkeye göre daha başarılı sonuçlar alınmasını sağladı. Pandeminin ülkeye sıçradığı ilk aylarda etkin karantina uygulamaları ve sıkı tedbirlerin alınmasıyla vaka sayıları kontrol altına alınmış olsa da normalleşme kapsamında Haziran ayı itibariyle önlemlerin gevşemesi sonucu Ağustos sonunda vaka sayıları arttı. Bu durum yeni eğitim yılının da çevrimiçi olarak sürdürülmesi kararına neden oldu.

Toplam Vaka: 90.217

İnternet kullanıcı oranı %63,3310 olan Çin’de sabit internette indirme hızı 136.54 Mbps iken yükleme hızı 40.37 Mbps seviyesinde. Mobil internet bağlantısında ise 105.11 Mbps indirme ve 24.62 Mbps yükleme hızı ile Çin, dünyada 3. sırada yer alıyor. Çin Halk Cumhuriyeti’ne bağlı özel yönetim bölgesi olan Hong Kong’ta ise internet hızı ortalaması 202.60 Mbps indirme ve 193.07 Mbps yükleme seviyesindeyken; mobil internet hızı 53.35 Mbps indirme ve 14.09 Mbps yükleme ile dünyada 19. sırada yer almakta. 

Pandeminin ilk olarak patlak verdiği ülkede, 17 Şubat 2020 itibariyle 200 milyondan fazla öğrencinin eğitimi uzaktan devam etmeye başladı. Çin Eğitim Bakanlığı ve Sanayi ve Enformasyon Teknolojisi Bakanlığı ortaklığıyla yürütülen uzaktan eğitim programına China Telecom, China Mobile, China Unicom, Alibaba ve Huawei gibi dünya çapında telekomünikasyon şirketleri de destek verdi. Kampüslerini kapatan üniversiteler, Çin Eğitim Bakanlığı tarafından seçilmiş 1291 ulusal uzmanlık kursu ve 401 deney kursunu da içeren, toplam 24000 kursu çevrimiçi olarak 22 ayrı sanal platformda üniversite öğrencilerinin erişimine açtı11. Çevrimiçi eğitimde altyapı eksikliği gibi bir sorunu olmayan ülkede odak noktası 200 milyon öğrenciye nitelikli eğitim verebilmek oldu. Bu kapsamda aynı anda 50 milyon öğrencinin ders görebildiği bulut öğrenim sistemi geliştirildi. Ayrıca, dünya çapında hizmet veren birçok firmanın desteğiyle Çin devleti tablet, dizüstü bilgisayar ve akıllı telefon gibi çevrimiçi eğitime olanak tanıyan cihaz desteği sağladı. Bunun yanı sıra, eğitimlerin devamlılığı adına ücretsiz internet sübvansiyonu sağlandı.  Dünya genelinde uzaktan eğitimin yaygınlaştığı dönemde, Nisan ayının son haftası itibariyle zorunlu korona virüs testine tabi tutulmak kaydıyla ilk ve orta dereceli okullara öncelik verilerek eğitim yüz yüze olarak sürdürülmeye başlandı. 2019 yılında çevrimiçi eğitim pazarı 2,8 milyar dolar olan Çin’in pandemi süreciyle yaygınlaşan uzaktan eğitimle bu pazarı önümüzdeki beş yıl içinde yıllık% 30 ila% 40 oranında büyütmesi öngörülüyor. 2021 yılı itibariyle yeni vaka sayısı oldukça az kaydedilen ve günbegün normalleştiğini duyuran ülkede şu an okullar tamamen açık.

Toplam Vaka: 4,59 Mn

Salgın sonrası 23 Mart 2020 ve 12 Nisan 2020 tarihleri arasında internet altyapı çalışması sürdürüldü. Böylece Nisan ortası itibariyle ilk, orta ve yükseköğretim kurumlarında uzaktan eğitim başlatıldı. İnternet kullanıcı oranı %76.0112 olan ülkede yeni tip eğitimde, 16 milyon 500 bin öğrenci ve velilerinin öğretmenlerle sürekli iletişimini sağlamak için devletin oluşturduğu telefon hattı büyük rol oynadı. Öğrenci ve velilerin öğretmen ile iletişimini SMS ve telefon görüşmeleri aracılığıyla sürdürmesi, eğitimde devamlılığa katkı sağladı. Birçok ülkede göz ardı edilen veli bilgilendirme sistemi ve sistemle bütünleşme süreci ise Rusya’da yeni eğitim yönteminin ana başlıklarından oldu. Bunun yanı sıra, Skype ve Zoom gibi uygulamalar aracılığıyla eğitim canlı olarak da sürdürüldü. Cihaz noksanlığı yaşayan öğretmenler ise kontrollü şekilde okullara gelerek uzaktan eğitim içeriklerine ulaştı. 2020 yılı Mart sonu itibariyle eğitime ara verilen ülkede, üniversitelerin %60’ı yeterli altyapıya sahip olduğu için eğitime aralıksız devam edebilse de %4’ü uzaktan eğitim imkanından yararlanamadı. Üniversitelerin %35’inde ise yetersiz altyapı yüzünden sürekli olmayan eğitimler yürütüldü13. Vaka sayısının 1 milyonun üstüne çıktığı Rusya, normalleşme politikası kapsamında 2 Eylül 2020 itibariyle yeni eğitim yılına kısıtlamalı olarak yüz yüze eğitim şeklinde devam etme kararı aldı. Bu kapsamda ilk ve orta dereceli okullarda sosyal mesafe kuralı göz önünde bulundurularak ders süreleri kısaltıldı. Ancak okullarda maske takma zorunluluğu bulunmuyordu. Yeni eğitim yılında öğretmenlerin motivasyonu ise maaşlarına yapılan teşvik ve takdir zamları ile sağlanmaya çalışıldı14. Üniversitelerde ise 65 yaş üstü öğretim üyelerine uzaktan eğitime devam etmeleri önerilse de, ders dışı maske zorunluluğunun olmadığı kampüslerde yüz yüze eğitim başladı. 2021 Mart ayı itibariyle Rusya tüm okullarını yüz yüze eğitime açtı. 

Toplam Vaka: 352 B

18 Mart 2021’den beri eğitimin internet üzerinden yayınlanan ders videolarıyla uzaktan sürdürüldüğü ülkede, internet hızı ortalama 23.86 Mbps15. Öğrencilerin % 37’si internet erişimi olmadığı için eğitimini sürdüremedi16. Bu açığı kapatmak adına Eğitim Bakanlığı, 6 Nisan 2020 itibariyle devlet televizyonuna bağlı yayın yapan Okey TV üzerinden yayınlanan ders içerikleri ile ilk ve orta öğretim öğrencilerinin eğitime devam etmesine kısmen de olsa olanak sağladı. 22 Şubat 2021 tarihine kadar okulların tamamen kapalı olduğu ülkede şu an okullar kısmen açık durumda.

Toplam Vaka: 1,54 Mn

Salgının Mart ayının sonu itibariyle giderek arttığı ülkede Mart 2020 itibariyle okullar kapatıldı ve eğitime bir süre ara verildi. Nüsufunun yalnızca %64.8’inin17 internet kullanıcısı olduğu ülkede, çevrimiçi eğitime geçişle öğrencilerin tümünün internete erişimi olmaması nedeniyle TVRI üzerinden televizyon yayınları yapılarak eğitim sürdürülmeye çalışılıyor.

Toplam Vaka: 12,6 Mn

Nüfusunun yalızca %54.29’u18 internet kullanıcısı olan Hindistan’da 2020 Mart sonundan itibaren okulların kapatılmasıyla uzaktan eğitime geçildi. Uzaktan eğitim, hükümet ve özel sektör gibi paydaşların ortaklığıyla organize edildi. Öğretmenleri yeni tip eğitime adapte etmek için uygulamalar geliştiren Hindistan, yetersiz altyapı nedeniyle nitelikli bir uzaktan eğitim süreci geçiremedi. Devletin oluşturduğu, PM e-VIDYA platformu ve 12 yeni televizyon kanalıyla sistemdeki açıklar kapatılmaya çalışıldı. Ancak, internet erişim oranının şehirlere göre farklılık gösterdiği Hindistan’da; Delhi, Kerala gibi şehirlerde internete erişimde çok büyük sorun yaşanmasa da ülkenin kuzeydoğusunda bulunan öğrenciler gerekli tablet, bilgisayar, telefon hatta televizyon ve radyodan mahrum olmaları nedeniyle uzaktan eğitim sisteminin dışında kalmış durumda19. İnternet erişimi olup derslere katılım sağlayan öğrencilerin birçoğunun ise bilgisayarı bulunmuyor ve dersleri cep telefonları ile takip etmeye çalışıyorlar20. 

Toplam Vaka: 692 B

Birçok gelişmekte olan ülke gibi, Pakistan’da da internete erişimin kısıtlı olması sebebiyle çevrimiçi eğitim, canlı toplantılar üzerinden sağlanamadı. İnternet kullanıcı oranı yalnızca %39.2521 olan ülkede uzaktan eğitim internet erişimine gerek duymayan televizyon ve radyo yayınları ile sağlandı. İlk ve orta dereceli eğitimin devamı adına Tele School kanalı açıldı ve öğrenciler buradaki ders yayınlarıyla eğitimlerine uzaktan devam ediyor.

Toplam Vaka: 1,93 Mn

23 Şubat 2020’de ilk, orta ve yüksek öğretime süresiz ara verilmesinin ardından devlet televizyon kanalı olan Amuzeş, ilk ve orta öğretime ait dersleri yayına sunmuştu. 2020 Nisan ayı itibariyle SHAD isimli sosyal ağ kurularak televizyon yayınlarının yanı sıra 35 dakikalık canlı toplantılar da eğitim programına dahil edildi. Çevrimiçi eğitim imkanı bulunan bazı üniversiteler 29 Şubat 2020 itibariyle uzaktan eğitime geçerken, bu altyapıya sahip olmayan yükseköğretim kurumları eğitime ara vermek zorunda kaldı. SHAD ile sağlanan canlı yayınlara ağırlık verilen ülkede, yaklaşık 16 milyon öğrencinin yeterli internet erişimine sahip olmaması ve eğitimde aksamaların yaşanması nedeniyle internet hızının 4 kat arttırılması hedeflendi. Vaka sayılarında kısmi düşüşlerin yaşanması, altyapı eksikliği nedeniyle nitelikli sürdürülemeyen eğitime yüz yüze devam edilme ihtiyacını doğurdu ve okullar 5 Eylül 2020 itibariyle aşamalı olarak yeniden açıldı22.

Toplam Vaka: 254 B

Pandemi tedbirleri kapsamında 7 Mart 2020 itibariyle okulların kapatılmasının ardından Filistin’de eğitime sürdürülebilirlik kazandıracak bir politika izlenemedi. İnternete erişimin oldukça kısıtlı olduğu ülkede ders yayınlarının olduğu bir televizyon kanalı da bulunmuyor. Bu nedenle eğitimin sosyal medya aracılığıyla sürdürülmesine karar verildi. Bu doğrultuda, öğretici ve öğrencilerin sosyal medya organları üzerinden iletişime geçerek eğitimi sürdürmeleri tavsiye edildi. Gazze’de ise Eğitim Bakanlığı, Youtube başta olmak üzere sosyal medya ağlarına yüklenen eğitim videoları ve radyo kanallarıyla sunulan günlük ders yayınları ile eğitimde devamlılık sağlamaya çalışıyor.

Toplam Vaka: 391 B

2020 Mart ortası itibariyle okulları kapatarak uzaktan eğitime geçen ülkede, 30 Ağustos 2020 itibariyle yeni dönemin de uzaktan eğitim yoluyla sürdürülmesine karar verildi. Bu doğrultuda, önceki döneme benzer olarak teorik derslerin çevrimiçi ve bant yayınlarıyla sağlanması planlanırken, pratik derslerin belirli merkezlerde kısıtlamalar eşliğinde yüz yüze yürütülmesi kararlaştırıldı. Eğitim Bakanlığı’nca geliştirilen “okulum” adlı platform ve “Ain” adlı televizyon kanalıyla sağlanan bant yayınları eğitimde devamlılık sağladı23. Bu süreçte, Kral Selman ve Veliaht Prens de eğitime maddi yardımda bulundu. Salgın tedbirlerini hala üst düzeyde tutan Suudi yönetimi, okulların açılmasına yönelik bir hamle yapmadı ve Suudi Arabistan şu an tüm okulları kapalı olan ülkeler arasında yer alıyor. 

Toplam Vaka: 56.595

2020 Mart ayı itibariyle okulların kapandığı ülkede eğitim uzaktan sürdürülmeye başlandı. Ancak, 2016 yılında yapılan bir araştırmaya göre Afganistan, 2.17 Mbps internet hızıyla 95 ülke arasında son sırada yer alıyordu. Bu sayı 2020 yılında ancak 2.48 Mbps’ye çıkabildi. Ülke nüfusunun ise yalnızca %11’inin internet kullanıcısı olması, internet üzerinden eğitimi Afganistan için neredeyse imkansız hale getirdi. Bu nedenle çevrimiçi eğitime yeterli altyapısı bulunmayan ülkede ilk ve orta dereceli eğitim, başta devlet radyo kanalı RTV ve Eğitim Bakanlığı’nın televizyon ve radyo kanalı Maarif TV ve Maarif Radyo aracılığıyla sürdürülüyor. Çevrimiçi eğitimdeki aksaklıklar ve erişim engeli, ülke geneline hizmet sağlanmasını imkansız hale getirdiğinden okullar yeni yıl itibariyle kademeli olarak açıldı. Bu nedenle Afganistan, şu an okulları tamamen açık ülkeler arasında yer alıyor. 

Toplam Vaka: 1,55 Mn

Afrika’nın görece gelişmiş ülkelerinden olsa da toplumda var olan eşitsizlik ve pandeminin yarattığı ekonomik olumsuzluklar, ülkede uzaktan eğitim yatırımlarının kısıtlı olmasına yol açtı. Teknolojiye ulaşımı imkansız olan binlerce öğrenci için çevrimiçi eğitimin mümkün olmadığı Güney Afrika’da tek çare eğitimin okullarda sürdürülmesi olarak görüldü. Bu sebeple maske, sosyal mesafe, hijyen gibi önlemlerin alındığı okullarda az sayıda öğrenci eğitimini sürdürüyor. 

  1. Ookla Küresel Hız Endeksi, 2020 Mart, erişim tarihi 27.09.2020
  2. Digital 2020: Germany. DataReportal-Global Digital Insights, 12 Hziran 2020, erişim tarihi: 27.09.2020
  3. Digital 2020: The United Kingdom, Data Reportal, erişim tarihi: 27.09.2020
  4. Digital 2020: The United Kingdom, Data Reportal, erişim tarihi: 27.09.2020
  5. SpeedTest, 2019
  6. https://www.fle.fr/Lumni-10886, erişim tarihi: 28.09.2020
  7. United States digital population 2020. Statista. Nisan 2020, erişim tarihi: 27.09.2020
  8. Newyorktimes, 25 Eylül, erişim tarihi: 28.09.2020
  9. Common Sense Media, 24 Nisan, erişim tarihi: 28.09.2020
  10. China: number of internet users 2020. Statista, 2013, erişim tarihi : 29.09.2020
  11. Çin Halk Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı: http://www.moe.gov.cn/srcsite/A08/s7056/202002/t20200205_418138.html, erişim tarihi: 27.09.2020
  12. Digital 2020: The Russian Federation, Data Reportal, erişim tarihi: 02.10.2020
  13. Statista 2020
  14. Sputniknews.com
  15. Website Tool Tester, Daily News, Şubat 2020, erişim tarihi: 02.10.2020
  16. Malezya Eğitim Bakanlığı, 20 Mart 2010, erişim tarihi: 02.10.2020
  17. Polling Indonesia, APJII, erişim tarihi: 02.10.2020
  18. TRAI Performance Indicator Report 2019, erişim tarihi: 02.10.2020
  19. https://www.financialexpress.com/education-2/online-learning-and-education-for-all-during-and-after-covid-19-pandemic/2021940/, erişim tarihi: 02.10.2020
  20. https://zeenews.india.com/india/online-education-amid-covid-19-pandemic-causing-digital-divide-among-students-2304432.html, erişim tarihi: 02.10.2020
  21. Telecom Indicators PTA, 2017, erişim tarihi: 27.09.2020
  22. https://www.dw.com/en/coronavirus-iran-reopens-schools-after-seven-months/a-54826894, erişim tarihi: 27.09.2020
  23. turkish.aawsat.com
Bu içeriğin her türlü sorumluluğu ve hakları, yazar(lar)ına aittir.
Bu içerik, Temsil.org editör ekibinin ve bu sitedeki diğer içerik üreticilerinin görüşlerini yansıtmaz.