İklim krizi dünyanın en temel problemlerinin başında geliyor. Özellikle 2030 iklim planlarında komisyonun sera gazlarını %55 azaltma hedefi, 2050’ye kadar Avrupa’nın iklim nötr olma hedefleri ve Birleşmiş Milletlerin “İnsanlık için kırmızı alarm” vermiş olması bütün ülkeler için acil atılması gereken adımların habercisi oluyor. İklim krizini anlarken mutlaka bilinmesi gereken beş temel kavramın ne olduğuna ve bizim bu konuda ne kadar bilinçli olduğumuza bir bakalım.
1.
Bilim insanları, sıcaklıklardaki artışın 2,5 derece düzeyinde tutulmasının tehlikeyi azaltacağını savunuyor.
Bilim insanları, sıcaklıklardaki artışın 1,5 derece düzeyinde tutulmasının tehlikeyi azaltacağını savunuyor. Ancak yapılan hesaplamalar, mevcut ısınma eğiliminin sürmesi halinde, bu yüzyılın sonunda sıcaklıkların 3 ile 5 derece artmış olacağını söylüyor.
1,5 derecenin üzerinde ısınma, dünya için sayısız riski getiriyor: Deniz seviyesinin yükselmesi, aşırı hava olaylarının artması, biyolojik çeşitlilik kaybı, bazı türlerin yok oluşu, gıda kıtlığı ve milyonlarca insan için ekonomik ve sosyal koşulların kötüleşmesi, bunlardan bazıları.
2.
Kızıl ötesi ışınları tutarak atmosferin ısınmasına neden olan Karbondioksit (CO2), Metan (CH4), Nitröz Oksit (NO2), Hidroflorür karbonlar (HFCs) gibi gazlara ya da bileşiklere sera gazı denir. Enerji sektörü, küresel sıcaklığın artmasına yol açan sera gazları salımının yüzde 75’inden sorumlu.
Hidrokarbon ve yüksek oranlarda karbon içeren, yakıldığında karbondioksit ve diğer sera gazlarını atmosfere salan kömür, petrol ve doğalgaz gibi yakıtlara fosil yakıtlar denir. Çoğunlukla elektrik üretiminde, ulaşımda ve ısıtma amacıyla kullanılan fosil yakıtlar, 2019’da dünyanın birincil enerji tüketiminin yüzde 84’ünü karşıladı.
Enerji sektörü, küresel sıcaklığın artmasına yol açan sera gazları salımının yüzde 75’inden sorumlu. Bu nedenle, iklim değişikliğiyle mücadele hedefleri arasında, fosil yakıt kullanımının sona ermesi başı çekiyor. Bunun yerine, yenilenebilir enerji kaynaklarının teşvik edilmesi öneriliyor.
3.
Karbon ayak izi, birim karbondioksit cinsinden ölçülen, bir kişinin, bir etkinliğin, bir kurumun, bir hizmetin ya da bir ürünün neden olduğu toplam sera gazı salımıdır. Karbon ayak izi hesaplanırken, konut ve binalardaki enerji tüketimi ve ulaşım (araba ve uçak) dahil olmak üzere fosil yakıtlarının yanmasından ortaya çıkan doğrudan karbon emisyonları ölçülüyor. Buna göre gıda ürünlerinin kilogram başına neden olduğu karbon salımının başında üretiminde oldukça su gerektiren pirinç gelmektedir.
Gıda ürünlerinin kilogram başına neden olduğu karbon salınımında en çok karbon salınımı yapan sırasıyla 12 gıda (100 kg’da) :
- Sığır Eti (99,48 kg)
- Bitter Çikolata (46,65 kg)
- Koyun & Kuzu Eti (39,72 kg)
- Sığır Eti (Mandıra) (33,3 kg)
- Kahve (28,53 kg)
- Karides (26,87 kg)
- Peynir (23,88 kg)
- Balık (13,63 kg)
- Domuz Eti (12,31 kg)
- Tavuk Eti (9,87 kg)
- Yumurta (4,67 kg)
- Pirinç (4,45 kg)
4.
Deniz seviyesinin yükselmesi tamamen bizim elimizde.
IPCC geçmişte deniz seviyesinin yükselme riskini değerlendirme bakımından fazla muhafazakar davranmakla eleştirilmişti. Bu konuda net araştırmaların olmaması nedeniyle geçmiş raporlarda Grönland ve Antarktika buzullarının erimesinin potansiyel etkilerine yer verilmemişti.
Bu kez raporda, mevcut senaryoya göre, deniz seviyesindeki yükselmenin muhtemel oranı aşarak bu yüzyıl sonunda 2 metreyi, 2150’de ise 5 metreyi bulabileceği belirtiliyor. Bu ihtimal düşük olsa da, sera gazı emisyonunun çok yükseldiği bir senaryoda ihtimal dışı da değil.
Ancak, emisyonun sınırlanması ve sıcaklık artışının 2100 itibarıyla 1,5 derece civarında tutulması halinde bile deniz seviyesi yükselmeye devam edecek.
5.
Küresel ısınmaya karşı en hızlı ve en etkili yol, insan etkinliklerinden kaynaklı metan gazı emisyonunu azaltmaktan geçiyor.
ABD Çevre Savunma Fonu’ndan Fred Krupp, “IPCC Raporu, özellikle petrol ve doğal gaz sektörünün yol açtığı metan kirlenmesinin acilen azaltılması konusundaki tartışmalara son noktayı koyuyor; bu alandaki azaltma en hızlı ve en ucuz yoldan sonuç almayı sağlayacak” diyor.
Kaynakça:
- https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58146970
- https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58161113
Yorumunuzu Yayınlayın