Toplumun sosyal olarak %50’sini oluşturan ve biyolojik olarak iki cinsiyetten biri olan kadınlar haklarını bilmek ve elde etmek için çeşitli noktalarda ortak bir paydada buluşurlar. Üçüncü kuşak insan hakları çerçevesinde yer alan kadın hakları sadece devletin değil sosyal hayatta bireylerin ve karşı cins olan erkeklerinde aktif bir rol alması gerektiğini vurgular. Sosyal yaşantımızda kültür etkisi ile toplumsal cinsiyet eşitliği de zedelenmektedir.

Hangi Haklar Kadınlara Layık?

Bu noktada kadınlar, onlara verilen hakları bir lütuf gibi algılamakta ve cinsiyet eşitsizliğini sorun olarak görmemektedir. Devletin elinde bir güç unsuru olarak kullanılan yaşama hakkı, eğitim hakkı, seçme ve seçilme hakkı, düşünce ve ifade özgürlüğü hakkı, kanun önünde eşit olma hakkı, genel oy hakkı, protesto hakkı kadınlar üzerinde eşit kullanılmaktadır. Fakat yaşadığımız toplum örneğindeki bağlamda bakacak olursak kırsalda kadınların yaşama ve eğitim hakkı bundan yaklaşık 50 yıl öncesine kadar ailedeki erk unsuru olan babanın yani bir erkeğin elinde yer almaktaydı, Hala halihazırda bu anlayışın var olması kadın hakları konusunda devlet elindeki gücün bireysellik bağlamında yok sayılmasına örnek olacaktır. Bu da üçüncü kuşak insan haklarının dayanışma hakları ile elde edilmesine tezat bir yaklaşım olacaktır.

Kadınım ve Haklarımı Biliyorum!

Seçme ve seçilme hakkı kadınların cinsiyet kimliği göz önüne alınmadan kullandığı haklar bağlamında yer alırken, evli veya bekar kadınların aile içindeki erklerin (koca, baba, abi vs.) baskısı üzerine şekillendiği de kadınların bu hakkının gasp edildiğine örnek olacaktır. Kadınlar ellerinden alınan hakları ve ellerinden alınmış hakları olan hemcinslerini savunma ve farkındalık yaratma adına protesto ile düşünce ve ifade özgürlüğü haklarını kullanırlar. 8 Mart’ta sıkça örneklerini gördüğümüz eylem ve protestolar üçüncü kuşak insan haklarının da belirttiği bireylerin ve toplumlarında bir araya gelerek haklarını kullandıklarını gösteren en büyük örnektir. Dayanışma hakları haricinde yeni haklar kapsamında kadın hakları tarihsel süreç içinde oldukça gelişme sağlanmıştır.

Sektör İçinde Ayrımcılık

Son zamanlarda sıklıkla gündem olan dizi ve sinema sektöründe kadın başrol maaşının erkek başrole nazaran daha düşük olması, kadınların iş hayatında eşit bir yaklaşım hakkı istemesi ve ses çıkarması hem bireysel ve toplumsal bir dayanışma yaklaşımı hem de yeni haklar yaklaşımına örnek olacaktır.

Kızılcık Şerbeti, Kıvılcım Karakteri

Kaynakça;

• Turhan, A. (2016). İnsan Hakkı Kuşakları Arasındaki Tamamlayıcılık İlişkisi. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
• https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1903067