Dünya sinema endüstrisinin renkli yüzü Bollywood; sadece Hindistan’ı değil, tüm dünyayı etkisine alan yapımlar içermektedir. Bollywood filmleri dendiğinde genelde aklımıza dakika başı gelen dans sahneleri, abartılı dövüş sahneleri ve büyük prodüksiyonlu sahneler gelse de sadece bundan ibaret değildir. Şimdi bu renkli sinema dünyasının diğer yüzlerini, dünya üstündeki etkilerini ve kültürünü tanıyalım.

BOLLYWOOD’UN KÜRESEL ETKİSİ VE GELİŞİMİ

Son yıllarda Bollywood filmleri, artan dijital platformların da etkisiyle dünya çapında geniş bir izleyici kitlesine ulaşmıştır. “Dangal”, “Baahubali” ve “My Name is Khan” gibi yapımlar, uluslararası gişelerde büyük başarılar elde ederek batılı izleyicilerin ilgisini çekmiş ve kültürel çeşitliliği takdir etmelerini sağlamıştır. Ayrıca Bollywood’un izleyici kitlesinin çeşitliliği de her geçen gün artmaktadır. Teknolojik gelişmelerle birlikte sinematografi, özel efektler ve prodüksiyon kalitesi açısından büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. “My Name is Khan” ile 11 Eylül saldırılarının din ve kültürlerarası ayrımına ve 11 Eylül saldırısından sonra Müslümanlara olan önyargının yanlışlığına değinen yapım sayesinde küresel çapta görüş değişiklikleri olmuş ve Hint sinema sektörünün gelişmesinin önü açılmıştır. Ayrıca Hindistan-Pakistan arasında uzun yıllar süren “Kaşmir” sorununa da parmak basan ünlü yapımları toplumsal değişime yol açmıştır. “Bajrangi Bhaijaan” “Main Hoon Na” gibi yüksek gişesi olan filmleri de örnek gösterebiliriz.

BOLLYWOOD VE MÜZİKAL DÜNYA

Bollywood’u diğer ülkelerin film endüstrilerinden ayıran en belirleyici faktörlerden biri, Bollywood filmlerinde ardı ardına dans ve şarkı söylenen sahnelerin oldukça fazla olmasıdır. Zaten genelde filmler de bu yüzden 2.5-3 saate uzayabiliyor. İzleyicilerin oldukça eğlenceli bulduğu yapımlarda, karakterlerin şarkı söylemesi ve dans etmesi gibi duygusal olan sahneler yer almıştır. Bu müzikal sahneler aynı zamanda filmlerin, uluslararası pazarlar tarafından beğenilir olmasını sağlamaktadır. Bollywood müzik ile büyük bir endüstriye dönüşmekle kalmamış, kendi başına büyük bir müzik endüstrisi olmuştur. Türkiye’de de Bollywood film müziklerinden uyarlama pop şarkılarına rastlanmaktadır. “Badtameez Dil” uyarlaması olan “Kamera” şarkısını örnek verebiliriz.

BOLLYWOOD’A DAİR BAZI ELEŞTİRİLER

Bollywood, her ne kadar renkli dünyasıyla izleyenleri büyülese de bazı kusurları göze batıyor.
Bollywood’daki yıldız kültüründe, belli başlı isimler çok büyük hayran kitlelerine sahiptir. Örnek olarak Shah Rukh Khan, Salman Khan, Ranbir Kapoor, Deepika Padukone, Priyanka Chopra, Aamir Khan gibi isimleri verebiliriz. Bu saydığım isimlere baktığımızda Hindistan nüfusuna göre daha açık tenli insanlar. Hindistan’daki sınıf ayrımında ten renginin büyük etkisi vardır. Bu tabakalaşma sistemi dört kasta dayanmaktadır: Brahman (elitler), Kshatriya (savaşçılar), Vaishya (tüccarlar) ve Şudra (hizmetçiler). Bu kast sisteminde ten rengi koyulaştıkça sınıfın da düştüğünü görürüz. Hatta bazı reklamlarda Shah Rukh Khan’ın kendini nasıl daha beyaz tenli yaptığını anlattığını görebiliriz.
Bir diğer kusur ise içlerindeki bu büyük toplumsal sorunlara, sınıf ayrımlarına filmlerinde değindiklerinde sadece yüzeysel bir bahsetme görebiliyoruz. Ayrıca duygusal yoğunluğun fazla olduğu sahneler bazen çok teatral kalıyor. Bu da karakterle özdeşleşmeye engel olabiliyor. Buna abartılı kavga sahnelerini örnek verebiliriz.

BOLLYWOOD VE YILDIZ KÜLTÜRÜ

Yukarıda bahsettiğim gibi Bollywood’da bir yıldız kültürü var. Belli başlı isimler sadece filmleriyle değil, hayırseverlikleri ve paylaşımlarıyla da büyük bir idol haline gelebiliyorlar. Belli imza hareketleri olanlar taklit edilir, imza repliği olanlar tekrar tekrar paylaşılır. Buna Shah Rukh Khan’ın kollarını açarak durduğu ”Dilwale Dulhania Le Jayenge” filminde ki sahnesini örnek verebiliriz. Çünkü o sahne ve o poz yıllar boyu süren bir idol hareketine sebep olmuştur. Ayrıca müzikleriyle, oyunculukları ve hikayesiyle sinema tarihindeki en uzun süre gösterimde kalan Hint filminin “Dilwale Dulhania Le Jayenge” (DDLJ) olduğu düşünülüyor.

RENKLİ KÜLTÜRÜN RENKLİ MODASI

Bollywood filmleri çıktığı dönemin modasını değiştiren ve yönlendiren bir güce sahiptir. Kıyafetlerin renkleri sahnenin duygusunu yansıttığı gibi toplumun moda anlayışını da yaklaşık olarak gösteriyor. Hintli kadınların geleneksel kıyafetleri olan “Sari” Bollywood’a renklerini veren temel yapı taşlarından biridir. Özellikle eksik olmayan dans ve müzik sahnelerinde bu kültürel kıyafetler sahnede renk şöleni yaşatıyor. Düğün sahnelerine baktığımızda da o kültüre ait çok fazla detay görebiliriz. Hindu damat, ailesinin Hindistan’ın neresinden olduğuna bağlı olarak çeşitli kıyafetler giyebilir. Sherwani’ler, Chudidar’lar, Kurta Pijamaları, Jodhpur Takımları, Pathani Paltoları ve Dhoti’ler damadın geldiği bölgeye göre değişebilir. Gelinler ise kırmızı “Sari”ler giyer. Ve gelinle damat bir ateşin etrafında 7 kez döndüklerinde, Hindu geleneklerine göre evlenmiş sayılıyorlar. Gerçi modern Hint sinemasında bu geleneksel kıyafetlere daha az rastlar olduk ama Hintli kadınlarının hala geleneği bozmamaya çalıştığını Hindistan’ın bazı coğrafi bölgelerinde görebiliriz.